W dniu 29 lipca weszły w życie przepisy Ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Jest to pierwszy akt prawny w Polsce formalnie regulujący kwestię crowdfundingu i działalności platform crowdfundingowych.
Co ważne, wspomniana ustawa implementuje do polskiego porządku prawnego Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć́ gospodarczych, zwane Rozporządzeniem ECSP, które w kompleksowy sposób reguluje rynek crowdfundingu udziałowego w UE.
Nowe przepisy stawiają przed dostawcami usług finansowania społecznościowego szereg wymagań regulacyjnych, równocześnie otwierając jednak przed nimi szereg nowych możliwości. O jakich zmianach tutaj mowa? Przekonamy się poniżej:
Nowe ramy prawne w crowdfundingu udziałowym
Konieczność uzyskania zezwolenia
Pierwszą bardzo istotną zmianą w crowdinvestingu, która weszła w życie dzięki Ustawie o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom jest wprowadzenie wymogu uzyskania zezwolenia na świadczenie usług związanych z crowdfundingiem udziałowym.
Do tej pory prowadzenie tego typu działalności nie wymagało żadnych szczególnych zezwoleń czy koncesji. Zgodnie z nową ustawą, dostawcą usług finansowania społecznościowego może być wyłącznie osoba prawna, mająca siedzibę na terytorium Polski, która uzyskała zezwolenie na prowadzenie takiej działalności przez Komisję Nadzoru Finansowego. Zezwolenie uprawniać będzie do prowadzenia działalności na obszarze całej Unii Europejskiej.
W przypadku uzasadnionego podejrzenia naruszenia przepisów ustawy, Komisja Nadzoru Finansowego może zastosować środki nadzorcze. KNF wyposażony został nie tylko w środki prewencyjne (takie, jak choćby wstrzymanie biegu oferty finansowania), ale także środki będące reakcją na stwierdzone naruszenia (w tym nakazanie odwołania członka zarządu odpowiedzialnego za naruszenie, czy kary pieniężne nakładane na dostawcę lub członków zarządu).
Warto jednak dodać, że Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom jedynie czysto teoretycznie umożliwia rozpoczęcie procedury ubiegania się o stosowne zezwolenie. Na ten moment nie weszły bowiem jeszcze w życie przepisy wykonawcze (przyjmowane na poziomie Unii Europejskiej) zawierające formularze, wzory i procedury wymagane do złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia.
Należy jednak przy tym wspomnieć, że w świetle obowiązującego już prawa, aby móc w dalszym ciągu prowadzić działalność w dotychczasowym zakresie, platformy crowdfundingowe będą musiały do 10 listopada bieżącego roku uzyskać od KNF to zezwolenie.
Ochrona inwestorów
Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom istotny nacisk kładą na ochronę inwestorów angażujących swój kapitał w projekty finansowane za pośrednictwem crowdfundingu. Na szczególną uwagę w tym zakresie zasługuje rozróżnienie inwestorów na dwie kategorie: inwestorów doświadczonych oraz inwestorów niedoświadczonych. Klasyfikacja do odpowiedniej kategorii – a w konsekwencji i standard przyznanej ochrony – będą zależały od wyniku wstępnego testu wiedzy oraz symulacji zdolności ponoszenia strat.
Niezależnie od przyznanej kategorii, każdy inwestor otrzyma od dostawcy usług finansowania społecznościowego arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych. Ma się on składać z kilku części, podzielonych na poniższe sekcje tematyczne:
- Część A: Informacje dotyczące właściciela projektu oraz informacje dotyczące projektu opartego na finansowaniu społecznościowym
- Część B: Główne cechy procesu finansowania społecznościowego oraz, stosownie do przypadku, warunki pozyskania kapitału lub pożyczania środków finansowych
- Część C: Czynniki ryzyka
- Część D: Informacje dotyczące spółki celowej
- Część E: Informacje na temat kryteriów wyboru projektów opartych na finansowaniu społecznościowym
- Część F: Prawa inwestorów
- Część G: Ujawnienie informacji dotyczących pożyczek lub papierów wartościowych będących przedmiotem oferty
- Część H: Opłaty, informacje i prawne mechanizmy dochodzenia roszczeń.
Arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych musi być również opatrzony zastrzeżeniem prawnym. Treść zastrzeżenia prawnego ma informować inwestorów o braku zatwierdzenia arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych przez właściwe organy nadzoru oraz o ryzyku częściowej lub całkowitej utraty zainwestowanych środków.
Ponadto, każdy arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych musi być również opatrzony informacją o ryzyku związanym z nieobjęciem zainwestowanych środków systemem gwarancji depozytów oraz ostrzeżeniem o tym, że nie jest to inwestycja produkt oszczędnościowy, a środki przeznaczone na inwestycje nie powinny stanowić więcej niż 10% majątku netto inwestora.
Mało tego, zgodnie z obowiązującymi już przepisami, arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych w wersji papierowej musi składać się z maksymalnie sześciu stron A4, a w jego treści nie mogą znajdować się przypisy inne niż te zawierające odniesienia do mających zastosowanie przepisów prawa.
Kolejnym ze środków ochrony inwestorów jest możliwość swobodnego wyjścia z inwestycji – tym samym prawa udziałowe spółek będące przedmiotem oferty udostępnianej za pośrednictwem dostawców usług finansowania społecznościowego powinny wykazywać cechę zbywalności. Ponadto, każdemu inwestorowi niedoświadczonemu przysługiwać będzie czterodniowy „okres namysłu”, podczas którego może on bez żadnych konsekwencji wycofać się z inwestycji.
Komunikaty marketingowe
Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadza także ogólne zasady w zakresie przekazu marketingowego, tak aby prezentowane przez dostawców usług finansowania społecznościowego informacje były rzetelne, jasne, niewprowadzające w błąd oraz spójne z informacjami zawartymi w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych.
Nowe limity emisji
Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadza również podniesienie limitu bezprospektowego dla emitentów do kwoty 5 mln EUR w przypadku korzystania z pośrednictwa platformy crowdfundingowej posiadającej zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie działalności.
Do 9 listopada 2023 roku obowiązywać będzie limit w wysokości 2,5 miliona euro, a następnie zostanie on podniesiony aż do 5 milionów euro. Już niebawem można będzie więc spodziewać się kolejnych rekordów dotyczących wysokości poszczególnych emisji.
Ograniczenia w zakresie podmiotów uprawnionych do pozyskiwania kapitału
Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadza również istotną zmianę w zakresie podmiotów uprawnionych do pozyskiwania kapitału w ramach finansowania społecznościowego. Zgodnie z ustawą, nie ma już możliwości oferowania nabycia udziałów lub objęcia nowych udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nieoznaczonemu adresatowi, w szczególności nie jest dopuszczalne kierowanie reklamy lub innej formy promocji do nieoznaczonych adresatów.
Naruszenie wyżej wymienionych przepisów obarczone jest odpowiedzialnością karną. Co ciekawe, zmiany w powyższym zakresie wejdą jednak w życie dopiero w listopadzie 2023 roku, zatem do tego czasu działalność platform crowdfundingowych w stosunku do spółek z o.o. będzie jeszcze dopuszczalna.
